Over Ons
Architectuur Omslag is een Nederlandse vertakking van de wereldwijde beweging genaamd ‘Architecture Uprising’. Deze beweging begon oorspronkelijk in Zweden en heeft zich aldaar met succes ingespannen om het belang van schoonheid in de architectuur weer op de kaart te krijgen in het publieke debat. Daarnaast heeft de beweging in Zweden ook al invloed gehad op het bouwbeleid van verschillende gemeentes, en zelfs geleid tot een andere kijk naar hoe moet worden ontworpen en gebouwd.
Ons doel
Het doel van Architectuur Omslag is om ook in Nederland een ‘omslag’ te bereiken in hoe er gedacht wordt over architectuur en het ontwerp van de bebouwde omgeving. Wij willen namelijk een toekomst creëren waarin niet de wensen en ideeën van een selecte groep architecten, maar mens en natuur altijd centraal staan bij het ontwerpen van gebouwen. Dit betekent dat we streven naar het creëren van gebouwen die mensen prettig vinden om naar te kijken en steden die mensen fijn vinden om in te verblijven.
We willen daarnaast dat gebouwen niet slechts gebouwd worden met een korte economische levensduur van ±50 jaar, maar gebouwen waar onze klein- en achterkleinkinderen nog steeds van kunnen genieten. Want met een lange levensduur zijn gebouwen pas écht duurzaam: voortdurend slopen en nieuw bouwen is zonde en leidt tot verspilling van grondstoffen.
Bovendien willen we gebouwen die passen bij de plek en de cultuur waar ze worden gebouwd; gebouwen die mensen een gevoel van verbondenheid geven en die hen in staat stellen om te bepalen waar ze zich in de wereld bevinden.
Wie zijn wij?
Architectuur Omslag Nederland is opgericht in 2021. Sinds de oprichting ervaren we een opmerkelijke groei en ontvangen we talloze positieve reacties, wat aantoont dat onze missie resoneert bij velen. We streven ernaar om in de komende jaren bij te dragen aan het toenemend bewustzijn van het belang van schoonheid in architectuur.
Ons team, community members en onze volgers zijn mensen van alle achtergronden, leeftijden, genders, beroepen en politieke voorkeuren. In een tijd van grote polarisatie in de samenleving zien we dat onze missie juist heel verbindend werkt. Belangrijk om te benoemen is dat wij als beweging A-politiek zijn, schoonheid is immers voor iedereen!
Hoe gaan wij te werk?
Als beweging zijn we voornamelijk actief op social-media, dan moet je denken aan Instagram, Facebook en Discord. Wij maken content waarmee wij mensen proberen te emotioneren, door te laten zien wat een schoonheid er in het verleden allemaal verloren is gegaan. Te enthousiasmeren, door te laten zien dat we ook nu nog steeds mooi kunnen bouwen. En te activeren, door te laten zien dat mooi bouwen niet alleen fijn is voor het oog maar ook nog eens beter voor mens, economie en milieu. Daarnaast creëren we dé community (via facebook groepen en onze discord server) die nodig is om ook echt lokaal veranderingen te weeg te brengen!
Onze kernwaarden
Als beweging hebben wij een sterke mening over hoe de bebouwde omgeving tegenwoordig ingericht wordt. we zien namelijk dat bepaalde soort gebieden heel goed werken, mooi gevonden worden en lang meegaan. Terwijl andere soort gebieden dat juist minder doen. Het is dan ook heel zorgwekkend dat met name de kwestie van esthetiek tegenwoordig vaak door het vakgebied over het hoofd gezien wordt, en dat terwijl het zo een grote impact heeft op de effectiviteit van de bebouwde omgeving. Daarom hebben wij als beweging een drietal kernwaarden geselecteerd.
De kernwaarden waar wij in geloven zijn:
Leefbaarheid
Lokale identiteit
Échte duurzaamheid
Wij geloven dat we onze bebouwde omgeving een stuk veerkrachtiger kunnen maken door deze kernwaarden te implementeren.
Onze kernwaarden uitgelegd…
Leefbaarheid
Leefbaarheid is een erg breed begrip en is soms lastig te definiëren. Wat valt er wel, en wat valt er niet onder? Één definitie voor leefbaarheid is:
”Leefbaarheid gaat over de mate waarin een buurt, wijk, dorp of ander gebied aantrekkelijk en/of geschikt is om te wonen of werken.” (Ritske Dankert, De Corporatie Strateeg)
Wij definiëren leefbaarheid door te kijken naar aspecten die het leven van de mens waardig, gezond en prettig maken, deze zijn:
Gezondheid
Veiligheid
Geluk
Waardigheid
Deze kernwaarden leiden samen tot leefbaarheid, en kunnen worden vertaald in richtlijnen voor de bebouwde omgeving.
Welvaart
Vrijheid
Zelfontplooiing
Er zijn meerdere onderzoeken die aantonen dat de esthetiek van onze bebouwde omgeving hieraan bijdraagt. Een voorbeeld is een onderzoek uit 2017 dat aantoont dat wanneer de omgeving van een ziekenhuis mooi wordt aangekleed mensen zich veilig voelden, socialiseren, zich meer verbonden voelen met de buitenwereld en dat dit hun identiteit ondersteunt. Niet alleen dat, het bleek dat mensen in een mooie omgeving over het algemeen een prettiger ziekteverloop hadden.
Dit is bij lange na niet het enige onderzoek dat uitmaakt dat schoonheid belangrijk is. Zo is er een onderzoek uit 2009 waarin een verband werd aangetoond tussen de waargenomen schoonheid van een stad en waargenomen tevredenheid. Het resultaat: plekken met een hoge waargenomen schoonheid gingen gepaard met een hoge tevredenheid.
Er zijn nog veel meer onderzoeken met vergelijkbare conclusies. Vind deze op onze bronnen pagina.
Wat is de relatie tussen deze aspecten en mooi bouwen?
Lokale identiteit
Stel je eens voor: je wordt geblinddoekt naar een stad gebracht, waar de blinddoek vervolgens wordt afgedaan. Kun je, door naar de gebouwen om je heen te kijken, bepalen waar je bent?
In veel nieuw gebouwde wijken is dit niet zo. De toegepaste architectuur van nieuwe gebouwen die op cruciale punten in de stad worden neergezet hebben vaak niks te maken met de stad zelf. Het typische glas, staal en beton reflecteren niks van de lokale historie, cultuur of materialen en bouwtechnieken.
Op de foto’s hiernaast zie je een straat in Utrecht, en een straat in Parijs. Beide kun je waarschijnlijk duidelijk onderscheiden. Maar met de manier waarop we tegenwoordig bouwen worden steeds meer omgevingen gemaakt die niet duidelijk van elkaar te onderscheiden zijn: ze kunnen overal zijn.
Het gevolg hiervan is dat steden meer en meer op elkaar beginnen te lijken. Dit is zonde, want vaak is het juist de architectuur die een stad onderscheidt van een andere - en in de huidige economie is het belangrijker dan ooit dat een plaats zich weet te onderscheiden van anderen om bezoekers, bekwame werknemers en bedrijvigheid aan te trekken.
Voordelen van lokale identiteit
Een sterke lokale identiteit helpt niet alleen bij het beter maken van de lokale economie, maar het geeft bewoners ook het gevoel dat ze ergens thuishoren. Dit versterkt gemeenschapszin. Denk bijvoorbeeld aan hoe de Dom van Utrecht een symbool is voor de stad, hoe de grachtengordels van Amsterdam de stad definiëren en hoe Zaandam is te herkennen aan haar groene huisjes.
Wij willen dat architectuur de lokale identiteit niet alleen erkent, maar ook aanvult of zelfs versterkt.
Échte duurzaamheid
Duurzaamheid is een hot topic binnen de architectuur.
Wij zijn als beweging niet tegen duurzaamheid, in tegendeel. Wij vinden niks belangrijker! Wij bekijken het begrip duurzaamheid alleen vanuit een breder perspectief.
In plaats van volledig in te zetten op technologische snufjes zoals warmtepompen, zonnepanelen en steeds dikker wordende pakketen chemische isolatiematerialen in onze huizen, dagen wij uit om eerst na te denken over wat duurzaamheid echt inhoudt. En daarvoor moeten wij kijken naar de levensduur van gebouwen.
Tegenwoordig bouwen we met een economische levensduur van rond de 50 jaar. Dit betekent dat een gebouw na 50 jaar ‘afgeschreven’ is, en gebouwen worden hier ook op ontworpen. Het is niet ongebruikelijk dat kantoren en woningen na slechts 50 jaar of zelfs eerder worden afgebroken, om plaats te maken voor nieuwe gebouwen - die op hun beurt ook weer zo’n korte levensduur hebben!
Wat is dan die échte duurzaamheid?
Het meest duurzame gebouw is het gebouw dat niet wordt gesloopt. Daarom vinden wij dat échte duurzaamheid neerkomt op het bouwen van gebouwen die minstens 200 jaar of langer mee gaan.
Dat betekent wel dat wij meer moeten investeren in onze gebouwen, en vooral moeten nadenken over wát we bouwen. Wij vinden dat schoonheid, kwaliteit en authenticiteit even essentiële elementen zijn voor duurzaamheid als technologische hulpmiddelen. Een zonnepaneel moet iedere 20 jaar vervangen worden, maar een natuurstenen ornament kan zelfs 1000 jaar of langer overleven, en na al die tijd waarde toevoegen.
Daarom: laten we zorgen dat we dingen bouwen die mensen mooi vinden en waarderen, want deze worden behouden voor toekomstige generaties. En gebouwen die langer mee gaan zijn pas écht duurzaam!